Het heilzame effect van verstilling
Door de jaren heen hebben we ervaren dat het undefended gedachtegoed zich niet beperkt tot het onderwerp leiderschap of een bepaalde sector, maar van toepassing is op heel het leven.
Zo kun je de acht leiderschapshoudingen, die beschreven zijn in het boek ‘Leidinggeven met niets te verliezen’ bijvoorbeeld toepassen op de interactie in een gezin, lesgeven in het onderwijs en op het houden van een presentatie of lezing. In deze situaties heeft de houding van ‘stil zijn’ (ook wel zelfontlediging genoemd) een ongekende kracht. Het is de houding waarbij je op het eerste gezicht alleen maar op je handen zit. Je houdt je mond dicht, je bemoeit je niet met de gang van zaken. Een houding van verstilling. Je kunt het vergelijken met de verstilling van de winter, want ook hier is het niet wat het lijkt. Op de achtergrond wordt er actief geluisterd en afgestemd en ontkiemen zaden. Hoe werkt dat en waarom is dat nodig?
Simon, in jouw boek The Undefended Leader Trilogy citeer je Maggie Ross[1]: ‘Actie die niet voortkomt uit stilte is louter techniek en reduceert de volger die ernaar handelt.’ Wat heeft dit citaat ons te zeggen?
We leven in een tijdperk van actie. CEO’s, investeerders, politici en leiders van goede doelen organisaties brengen nieuws, reageren op markten, doen investeringen, analyseren gegevens. Het citaat van Maggie Ross daagt ons uit te overwegen hoe al die acties in feite leeg kunnen zijn – slechts technieken om de gegevens te beheren, maar zonder enige waarde, of betekenis of inhoud of positieve realiteit.
Als mens en leider vervallen we vaak in ‘louter techniek’. We doen iets, maar ons hart is er niet echt bij. We kijken niet meer om ons heen, we zijn de verbinding met de ander kwijtgeraakt.
Het publiek is slechts toeschouwer dat overtuigd moet worden door de techniek. We worden onderworpen aan verfijnde mechanismen die anticiperen op onze reacties. Om vervolgens boodschappen te krijgen die alleen uit zijn op de wensen van de politicus of het bedrijf. Het resultaat: we worden tekortgedaan. We worden aan de technieken onderworpen, gereduceerd tot statistieken, stemmen en objecten van marketing en reclame.
Dit zie je heel duidelijk terug in de sociale media. Onze likes worden gevolgd en in real time worden ons door algoritmen aangestuurde berichten voorgeschoteld. In deze ‘lus’ worden we gereduceerd tot louter eenheden van aandacht, gecontroleerd en geoogst door het sociale mediabedrijf. Ondertussen beroven de sociale media ons van onze eigen verstilling. De diverse kanalen eisen onze aandacht op, zorgen voor angst en een ritme waarin we voortdurend worden afgeleid.
Kun je nog iets meer vertellen over verstilling en wat het ons brengt?
Verstilling is de plaats waar onze identiteit, onze waarden, ons wezen en ons handelen verenigd zijn. Ze bewegen in tijd met elkaar. Verstilling heeft een kern die stabiel is en kan opmerken wat er gebeurt zonder erdoor te worden gedreven. Verstilling is een plaats waarin we ook tegenslag, lijden, verdriet en verlies onder ogen kunnen zien en kunnen overleven zonder erdoor te worden vernietigd. We weten wie we zijn. We zijn geliefd en we worden gekend, ongeacht of ons bedrijf, onze politieke partij of onze kerk succesvol is. Daarom is verstilling een plaats van vrijheid vanwaaruit we met helderheid wijs kunnen handelen in de wereld.
We kunnen daarom zeggen: actie die voortkomt uit verstilling versterkt het volledige menszijn van de volger die ernaar handelt.
- In welke mate berooft de sociale media jou van je eigen verstilling?
- Hoe graag wil jij jouw acties laten voortkomen uit verstilling?
Wat betekent verstilling voor ons handelen als leider?
In ons handelen kunnen we gebruikmaken van heel het repertoire aan strategieën (bevelvoerend (VSC), zelfontledigend (AZC), aansluitend (VZU) enzovoort) met als doel mensen hun volle menszijn in al haar facetten te helpen omarmen. Al onze acties hebben dan die intentie. Vanuit verstilling krijgen onze acties ook consistentie en de juiste timing. Wat we doen en zeggen stelt ons publiek in staat meer volledig mens te worden. Dat doel blijft onze ‘regisseur’ op het toneel, bij wijze van spreken. Als dat betekent dat wij onszelf opofferen of onze eigen rol op het toneel verliezen, dan zij het zo. We handelen niet om onze status of betekenis in het toneelstuk te behouden. Wijzelf zijn niet de hoofdrolspeler.
Ten slotte betekent handelen vanuit verstilling dat we elke keer optreden met empathie, mededogen en moed. We voelen de impact die ons handelen zal hebben op ons publiek. Het is niet slechts een techniek die we gebruiken terwijl onze gedachten uitgaan naar het avondeten. In zoverre kost handelen uit verstilling ons emotioneel iets, omdat we ons kwetsbaar opstellen.
- Hoe help jij de ander om te ontdekken wat het is om mens te zijn in alle facetten van het menszijn en om helemaal mee te doen in de wereld?
Kan een undefended leider zonder verstilling? Waarom wel? Waarom niet?
Als we rusteloos worden, afgeleid en druk, dan gaan we onszelf verdedigen. Onthoud dat verstilling niet simpelweg een mentale focus/ een soort meditatie is. Het is een bewustzijn van de liefde van God voor ons, zodanig dat we onze eigen agenda, macht en actie kunnen afleggen. We worden ‘stil’ door de aandacht en blik van Hem die ons liefheeft. Verstilling wordt gevonden wanneer we in die blik worden vastgehouden.
Als ik mijn hoofd afwend van die blik, begin ik bang te worden, word ik gegrepen door angsten en andere drijfveren.
- Wanneer word jij rusteloos, afgeleid en druk en heb jij verstilling nodig?
Hoe lukt het jou Simon, om verstilling in het landschap van jouw leven een plek te geven?
Ik zal eerlijk zijn. Ik ben vaak beter in het inpassen van verstilling in tijden van crisis en moeilijkheden dan wanneer het makkelijk gaat. Ik heb het nodig om verstilling meer tot de kern van mijn handelen te maken.
Voor mij is het dagelijks luisteren naar een Lectio Divina heel belangrijk (Gods Woord aandachtig lezen). Ik gebruik de dagelijkse bron Lectio 365 die ik geweldig vind.
Ik probeer ook op te merken of ik nog midden in een gesprek of vergadering zit. Ik doe dit door na te gaan waar mijn geest op is gericht, of ik afgeleid ben en probeer te haasten of te duwen. Ik probeer op te merken hoe mijn lichaam zich voelt, waar ik naartoe word getrokken. Ik probeer mijn geest te ontdoen van mijn versie van de toekomst die ik heb gecreëerd, en aandacht te schenken aan het heden. Ik probeer open te staan voor veranderingen die ik misschien niet had verwacht en voorzien. Ik probeer mijn instinctieve reacties op dingen in te houden en beter te luisteren, niet te snel te oordelen of conclusies te trekken.
Ik ben hier niet erg goed in hoor! Zoals ik zeg, het is makkelijker in tijden van intense crisis dan in het gewone leven, wanneer je soms gewoon kunt vertrouwen op je normale manier van zijn. Dus ik ben nog maar een beginner in deze praktijk.
Ik probeer deze weg te zien als een reis om meer vooruitgang te boeken. In plaats van het succes van mijn werk of mijn laatste project, probeer ik me ten doel te stellen goed te reizen op mijn levensweg, te leven vanuit een meer verstild centrum. Als ik dat tot mijn doel kan maken, denk ik dat ik op de goede weg ben.
- Welke plek heeft verstilling in jouw leiderschap?
- Wat wil jij doen om te leven vanuit een meer verstild centrum?
